دو سال پیش، همین وقتها بود که توی یه کارگاه آموزشی در دانشگاه تحصیلات تکمیلی زنجان شرکت کرده بودم. بعد پایان کارگاه، همه بچه ها در هیرو ویر خرید سوغات بودند. اونم چاقوی اعلای زنجان! هیچ وقت، حوصله سوغات خریدن نداشتم. همیشه سبک، به سفر می رم و سبک هم بر می گردم.
این بار هم بی تفاوت به غوغای بقیه، در حال و هوای خودم زل زده بودم به ویترین یه سی دی فروشی، که توجهم به سی دی کامل ترانه های فرهاد مهراد جلب شد. و این جوری شد که، وقتی بچه ها با ذوق، چاقوهایی در اندازه های مختلف رو که به عنوان سوغات خریده بودند، نشونم می دادند، منم با اشتیاق چاقوی برنده مو، رو کردم. چاقویی به شکل صفحه ای مسطح و گرد! سی دی فرهاد!
امشب ماشنکا باعث شد، برم در حال و هوای فرهاد:
بوی عیدی، بوی توپ، بوی کاغذرنگی
بوی تند ماهی دودی وسط سفره نو
بوی یاس جانماز ترمه مادربزرگ
با اینا زمستونو سر می‌کنم
با اینا خستگیمو در می‌کنم
شادی شکستن قلک پول
وحشت کم شدن سکه عیدی از شمردن زیاد
بوی اسکناس تا نخورده لای کتاب
با اینا زمستونو سر می‌کنم
با اینا خستگیمو در می‌کنم
فکر قاشق زدن یه دختر چادر سیاه
شوق یک خیز بلند از روی بته‌های نور
برق کفش جفت شده تو گنجه‌ها
با اینا زمستونو سر می‌کنم
با اینا خستگیمو در می‌کنم
عشق یه ستاره ساختن با دلک
ترس ناتموم گذاشتن جریمه‌های عید مدرسه
بوی گل محمدی که خشک شده لای کتاب
با اینا زمستونو سر می‌کنم
با اینا خستگیمو در می‌کنم
بوی باغچه، بوی حوض، عطر خوب نذری
شب جمعه پی فانوس توی کوچه گم شدن
توی جوی لاجوردی، هوس یه آب‌تنی
با اینا زمستونو سر می‌کنم
با اینا خستگیمو در می‌کنم...
پی نوشت: احساس می کنم، داخل یه شتاب دهنده افتادم. انگار، به سوی چیزی که مدتها منتظرش بودم، با سرعت خیلی بالایی، هل داده می شم. حسی که دارم به قدری مبهمه که نمی دونم آرامشه یا اضطراب!
وقتی یه صدا، خیلی برام دلنشین و گرم باشه، خودمونی ترین چیزی که می تونم بگم اینه که، صداش گرده! می دونی منظورم از گرده چیه؟ یه وقت فکر نکنی یعنی صدا، پودریه! گرد یعنی دایره ای! یعنی عکس چند ضلعی! منظورم اینه، صداش بی خشه! به تعبیر خودم، یه جورایی انگار صداش فاقد لبه تیزیه که فکرتو بخراشه. آی صدای شاملو رو دوست دارم. ساعتها می شینم و به "کاشفان فروتن شوکران" با اون موسیقی عالی فریدون شهبازیان گوش می سپرم. چقدر زیبا، شاملو سروده و می خونه:
هرگز از مرگ نهراسیده ام
اگر چه دستانش از ابتذال، شکننده تر بود.
هراس من - باری - همه از مردن در سرزمینی است
که مزد گورکن
از آزادی آدمی
افزون تر باشد
جستن
یافتن
و آنگاه
به اختیار برگزیدن
و از خویشتن خویش
باروئی پی افکندن..
اگر مرگ را از این همه ارزشی بیش تر باشد
حاشا حاشا که هرگز از مرگ هراسیده باشم..
پی نوشت: صدای شاملو، خیلی گرده! تو فکرم می پیچه و می چرخه، بی اونکه خسته ام کنه. البته یه صدای گرد دیگه با همین مشخصات می شناسم که اگه ساعتها بهش گوش کنم، چیزی از حلاوتش برام کم نمی شه..
دوستت می دارم بی آنکه بخواهم ات
سال گشته گی ست این
که به خود در پیچی ابر وار
بغُری بی آنکه بباری
سال گشته گی ست این
که بخواهی اش
بی آنکه بیفشاری اش
سال گشته گی ست این
خواستن اش
تمنای هر رگ
بی آنکه در میان باشد
خواهشی حتا
نهایت عاشقی ست این
آن وعده ی دیدار در فراسوی پیکرها..
شاملو
- « زندگی با ماجراهای فراوانش،
ظاهری دارد به سان بیشه ای بغرنج و در هم باف
ماجراها گونه گون و رنگ وارنگ ست؛
چیست اما ساده تر از این، که در باطن
تار و پود هیچی و پوچی هم آهنگ است؟
من بگویم، یا تو می گوییهیچ جز این نیست؟»
تو بگویی یا نگویی، نشنود او جز صدای خویش.
«ماجراها» گوید، اما نقش هر کس را
می نگارد، یا می انگارد،
بیش تر با طرح و رنگ ماجرای خویش..
- « هی فلانی! زندگی شاید همین باشد؟
یک فریب ساده و کوچک.
آن هم از دست عزیزی که تو دنیا را
جز برای او و جز با او نمی خواهی
من گمانم زندگی باید همین باشد..
هر حکایت دارد آغازی و انجامی،
جز حدیث رنج انسان،غربت انسان
آه! گویی هرگز این غمگین حکایت را
هر چها باشد، نهایت نیست..
زندگی شاید همین باشد
یک فریب ساده کوچک
آن هم از دست عزیزی که برایت هیچ کس چون او گرامی نیست
بی گمان باید همین باشد.
ماجرا چندان مفصل نیست، اصلا ماجرایی نیست.
راست می گوید که می گوید
« یک فریب ساده کوچک »
من که باور کرده ام، باید همین باشد..
هی فلانی! شاتقی بی شک تو حق داری.
راست می گویی، بگو آنها که می گفتی.
باز آگاهم کن از آنها که آگاهی
از فریب، از زندگی، از عشق
هر چه می خواهی بگو، از هر چه می خواهی..
گفت: چه بگویم، چی بگویم، آه!
به چراغ روز و محراب شب و موی بتم طاووس
من زندگی را دوست می دارم
مرگ را دشمن؛
وای! اما با که باید گفت این، من دوستی دارم
که به دشمن خواهم از او التجا بردن؟!
دیده ای بسیار و می بینی
می وزد بادی، پری را می برد با خویش،
از کجا؟ از کیست؟
هرگز این پرسیده ای از باد؟
به کجا؟ وانگه چرا؟ زین کار مقصد چیست؟
خواه غمگین باش، خواه شاد
باد بسیار است و پر بسیار، یعنی این عبث جاری ست.
آه! باری بس کنم دیگر
هر چه خواهی کن، تو خود دانی
گر عبث، یا هر چه باشد چند و چون،
این است و جز این نیست.
مرگ گوید: هوم! چه بیهوده!
زندگی می گوید: اما باز باید زیست،
باید زیست،
باید زیست!...
اخوان ثالث
شعیب از شوق حق ده سال بگریست | از آن پس چشم پوشیده همی زیست |
خدا بیناش کرد از بعد آن باز | بشد ده سال دیگر خون فشان باز |
دگر ره تیره شد دو چشم گریانش | دگر ره چشم روزی کرد یزدانش |
دگر ده سال دیگر زار بگریست | دگر ره نیز نتوان نگریست |
چو نابینا شد و گریان بیافتاد | خداوند جهان وحیش فرستاد |
که گر از بیم دوزخ خون فشانی | ترا آزاد کردم جاودانی |
و گر بهر بهشتی زار و گریان | ترا بخشم بهشت و حور و رضوان |
شعیب آن گه زبان بگشاد حالی | که ای حکم تو حکم لایزالی |
من از شوق تو گریم چنین زار | که من بس فارغم از نور وز نار |
نه یک دم از بهشتم یاد آید | نه از دوزخ مرا فریاد آید |
مرا قرب تو باید جاودانی | بگفتم درد خود دیگر تو دانی |
خطاب آمد ز اوج آشنایی | که چون گریان برای شوق مایی |
کنون پس می گری و می گری زار | که تا وقتی که آید وقت دیدار |
پس آن که گفت « ای داننده راز | مده بینایی من بعد از این باز |
که تا وقتی که آن دیدار نبود | مرا با دیدنی خود کار نبود» |
عزیزا چون نه این دیدار داری | بسی بگری که عمری کار داری |
که چندانی که در دل رشک بیش است | به چشم عاشقان در اشک بیش است |
گوینده داستان چنین گفت |
آن لحظه که دّر این سخن سفت |
کز ملک عرب بزرگواری | بوده است به خوبتر دیاری |
صاحب هنری به مردمی طاق | شایسته ترین جمله آفاق.. |
ایزد به تضرعی که شاید | دادش پسری چنانکه باید.. |
دورانش به حکم دایگانی | پرورد به شیر مهربانی |
هرشیر که در دلش سرشتند | حرفی ز وفا برو نوشتند |
هر مایه که از غذاش دادند | دل دوستیی درو نهادند |
هر نیل که بر رخش کشیدند | افسون دلی بر او دمیدند.. |
شرط هنرش تمام کردند | قیس هنریش نام کردند.. |
بود ار صدف دگر قبیله | ناسفته دّریش هم طویله |
آفت نرسیده دختری خوب | چون عقل به نام نیک منسوب |
آهو چشمی که هر زمانی | کشتی به کرشمه ای جهانی.. |
در هر دلی از هواش میلی | گیسوش چو لیل و نام لیلی |
از دلداری که قیس دیدش | دل داد و به مهر دل خریدش |
او نیز هوای قیس می جست | در سینه هر دو مهر می جست.. |
چون از گل مهر بو گرفتند | با خود همه روزه خو گرفتند |
این جان به جمال آن سپرده | دل برده و لیک جان نبرده |
وان بر رخ این نظر نهاده | دل داده و کام دل نداده.. |
چون یک چندی بر این بر آمد | افغان ز دو نازنین بر آمد.. |
غم داد و دل از کنارشان برد | وز دلشدگی قرارشان برد.. |
کردند شکیب تا بکوشند | وان عشق برهنه را بپوشند |
در عشق شکیب کی کند سود؟ | خورشید به گل نشاید اندود.. |
چون شیفته گشت قیس را کار | در چنبر عشق شد گرفتار |
از عشق جمال آن دلارام | نگرفت به هیچ منزل آرام.. |
یکباره دلش ز پا در افتاد | هم خیک درید و هم خر افتاد |
وانان که نیوفتاده بودند | "مجنون" لقبش نهاده بودند.. |
هر روز خمیده تر گشت | در شیفتگی تمام تر گشت.. |
برداشته دل ز کار او بخت | درمانده پدر به کار او سخت.. |
خویشان همه در نیاز با او | هر یک شده چاره ساز با او.. |
گفتند به اتفاق یکسر | کز کعبه گشاده گردد این در.. |
چون موسم حج رسید، برخاست | اشتر طلبید و محمل آراست.. |
بگرفت به رفق دست فرزند | در سایه کعبه داشت یک چند |
گفت: ای پسر، این نه جای بازیست | بشتاب که جای چاره سازیست.. |
گو: یارب، از این گزافکاری | توفیق دهم به رستگاری.. |
دریاب، که مبتلای عشقم | وازاد کن از بلای عشقم |
مجنون چو حدیث عشق بشنید | اول بگریست، پس بخندید |
از جای چو مار حلقه بر جست | در حلقه زلف کعبه زد دست.. |
در حلقه عشق جان فروشم | بی حلقه او مباد گوشم |
گویند ز عشق کن جدایی | کاین است طریق آشنایی |
من قوت ز عشق می پذیرم | گر میرد عشق، من بمیرم |
پرورده عشق شد سرشتم | جز عشق مباد سرنوشتم.. |
یارب به خدایی خداییت | وانگه به کمال پادشاییت |
کز عشق به غایتی رسانم | کو ماند، اگر چه من نمانم.. |
گرچه ز شراب عشق مستم | عاشق تر از این کنم که هستم |
گویند که خو ز عشق وا کن | لیلی طلبی ز دل رها کن |
یارب، تو مرا به روی لیلی | هر لحظه بده زیاده میلی |
از عمر من آنچه هست بر جای | بستان و به عمر لیلی افزای.. |
گرچه ز غمش چو شمع سوزم | هم بی غم او مباد روزم |
عشقی که چنین به جای خود باد | چندان که بود، یکی به صد باد |
می داشت پدر به سوی او گوش | کاین قصه شنید گشت خاموش.. |
انگشت کش سخن سرایان | این قصه چنین برد پایان.. |
زان حال که بود، زارتر گشت | بی زورتر و نزارتر گشت.. |
نالنده ز روی دردناکی | آمد سوی آن عروس خاکی.. |
برداشت به سوی آسمان دست | انگشت گشاد و دیده بر بست |
کای خالق هر چه آفریده ست | سوگند به هر چه برگزیده ست |
کز محنت خویش وارهانم | در حضرت یار خود رسانم |
آزاد کنم از سخت جانی | واباد کنم به سخت رانی |
این گفت و نهاد بر زمین سر | وان تربت را گرفت در بر |
چون تربت دوست در بر آورد | "ای دوست" بگفت و جان برآورد.. |
مجنون ز جهان چو رخت بربست | از سرزنش جهانیان رست.. |
آوازه روانه شد به هر بوم | شد در عرب این فسانه معلوم.. |
در گریه شدند سوگواران | کردند بر او سرشکباران |
شستند به آب دیده پاکش | دادند زخاک هم به خاکش |
پهلوگه دخمه را گشودند | در پهلوی لیلیش نهادند |
خفتند به ناز تا قیامت | برخاست ز راهشان ملامت |
بودند درین جهان به یک عهد
| خفتند دران جهان به یک مهد |
ای دل، شکایتها مکن، تا نشنود دلدار من
ای دل، نمی ترسی مگر از یار بی زنهار من؟
ای دل، مرو در خون من، در اشک چون جیحون من
نشنیده ای شب تا سحر آن ناله های زار من؟
یادت نمی آید که او می کرد روزی گفتگو؟
می گفت:« بس، دیگر مکن اندیشه گلزار من
اندازه خود را بدان، نامی مبر زین گلستان
این بس نباشد خود ترا کآگه شوی از خار من؟ »
گفتم:« امانم ده به جان، خواهم که باشی این زمان
تو سرده و من سرگران، ای ساقی خمّار من. »
خندید و می گفت:« ای پسر، آری، ولیک از حد مبر. »
وانگه چنین می کرد سر، « کای مست و ای هوشیار من. »
چون لطف دیدم رای او، افتادم اندر پای او
گفتم:« نباشم اندر جهان، گر تو نباشی یار من. »
گفتا:« مباش اندر جهان، گر روی من بینی، عیان
خواهی چنین، گم شو چنان، در نفی خود دان کار من. »
گفتم:« منم در دام تو، چون گم شوم بی جام تو؟
بفروش یک جامم به جان، وانگه ببین بازار من. »
می خواستم از صمیم قلب بنویسم:
امشــــب در ســـر شـوری دارم
امــشــــب در دل نــــوری دارم
باز امشـــب در اوج آســـمــانم
راضـــــی باشــد با ســتـارگـانم
امشب یک سر شوق و شورم
از این عــالـــــم گـــویـی دورم
از شادی پر گیرم
کـه رســـم بـه فــلــک
ســــرود هســتی خــوانـم
در بـــر حــــور و مـــلــــک
در آســــمــان هـا غوغــا فکنم
ســـبــــو بـریـزم ســاغـــر شـکنم
امشب یک سر شوق و شورم
از این عــالـــــم گـــویـی دورم...
ولی وقتی نوشتنم تموم شد، تنها چیزی که در، سر و دل حس نمی کردم شور و نور بود. نه، این شعر مناسب حال من نیست.
شعر شب من اینه:
آه ای صبا!
چون تو مدهوشم من
خودفراموشم من
خانه بر دوشم من، خانه بر دوش
من در پی اش کو به کو افتادم
دل به عشقش دادم
حلقه در گوشم من، حلقه در گوش
گر در کویش برسی، برسان این پیام مرا:
«بی چراغ رویت، من ندارم دیگر تاب این شبهای سرد و خاموش
هرگز هرگز باور نکنم عهد و پیمان ما شد فراموش...»
ای جان من!
غرق سودای تو، بی تماشای تو، دل ندارد ذوق گفتگو
بی جلوه ات، آرزو بی حاصل
بی تو در باغ دل خود نروید سرو آرزو
شبها مرغ لب بسته منم، دل شکسته منم، تا سحر بیدارم، سر به زانو دارم
بر نخیزد از من های و هوی
بی تو سیل گل را چه کنم؟ گل ندارد بی تو رنگ و بوی...
ای ساربان آهسته ران کآرام جانم میرود | وان دل که با خود داشتم با دلستانم میرود |
من ماندهام مهجور از او بیچاره و رنجور از او | گویی که نیشی دور از او در استخوانم میرود |
گفتم به نیرنگ و فسون پنهان کنم ریش درون | پنهان نمی ماند که خون بر آستانم میرود |
محمل بدار ای ساربان تندی مکن با کاروان | کز عشق آن سرو روان گویی روانم میرود |
او میرود دامن کشان من زهر تنهایی چشان | دیگر مپرس از من نشان کز دل نشانم میرود |
برگشت یار سرکشم بگذاشت عیش ناخوشم | چون مجمری پرآتشم کز سر دخانم میرود |
با آن همه بیداد او وین عهد بی بنیاد او | در سینه دارم یاد او یا بر زبانم میرود |
باز آی و بر چشمم نشین ای دلستان نازنین | کآشوب و فریاد از زمین بر آسمانم میرود |
شب تا سحر می نغنوم و اندرز کس می نشنوم | وین ره نه قاصد میروم کز کف عنانم میرود |
گفتم بگریم تا ابل چون خر فروماند به گل | وین نیز نتوانم که دل با کاروانم میرود |
صبر از وصال یار من برگشتن از دلدار من | گر چه نباشد کار من هم کار از آنم میرود |
در رفتن جان از بدن گویند هر نوعی سخن | من خود به چشم خویشتن دیدم که جانم میرود |
سعدی فغان از دست ما لایق نبود ای بیوفا | طاقت نمیارم جفا کار از فغانم میرود |